در مورخ 17 آذرماه 1400 کنفرانس بین المللی مدیریت فناوری و نواوری در محل پارک علم و فناوری صنعت نفت برگزار گردید. در این کنفرانس سخنرانی ها و نشست های تخصصی مختلفی برنامه ریزی شده بود که که یکی از آن نشست ها مربوط به توسعه فناوری و نوآوری در صنعت نفت بود که با موضوع «پنجره فرصت نوآوری؛ سودآوری و رقابت پذیری در محیط پرتلاطم صنعت نفت ایران» برگزار شد. دبیر این نشست جناب آقای سهراب آقازاده و مهمانان نشست به شرح زیر بودند:
- دکتر فرشید شکرخدایی؛ رئیس هیئت مدیره فدراسیون صنعت نفت ایران
- مهندس بهرام بارانی؛ مدیرعامل هلدینگ انرژی BEST
- مهندس بهزاد حضرتی؛ رئیس انجمن مهندسی و پیمانکاری نفت، گاز و پتروشیمی
- دکتر فوزیه مروت؛ مدیر فناروی و نوآوری هلدینگ خلیج فارس
- دکتر رضا پدیدار؛ رئیس کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق بازرگانی
- مهندس شهرام شمس؛ مدیرکل نظام تامین و تجاری سازی وزارت نفت ایران
در این نشست که بر سه محور بنا شده بود بر موضعات مختلفی حول محور های جلسه تاکید شد که در ادامه به آن اشاره می شود. محورهای جلسه عبارت بودند از: «کیفیت و استاندارد و نحوه تعامل در توسعه فناوری »، «شکل دهی و الگوی همکاری های فناورانه و نقش برخی از بازیگران بزرگ، بازیگران کوچکتر و شرکت های دانش بنیان در صنعت نفت ایران» و « تنظیم مقررات و رگولاتوری و رویه های کمتر استفاده شده در کمک به خرید نوآورارنه و توسعه فناوری». در رابطه با استراتژی های کلان نظام کیفیت در صنعت نفت و تاثیر آن بر توسعه فناوری و نوآوری، تلاش های وزارتخانه و انجمن نفت برای صدور گواهی کیفیت، چالش ها و مسائل از دیدگاه شرکت های بهره بردار به کیفیت توسعه فناوری و نوآوری، بر مواردی به شرح زیر تاکید شد:
- چالش اصلی کشور در ۵ سال آینده در حوزه صنعت نفت تجمیع دانش دانشمندان در حوزه مقررات فنی و مدیریت دانش برای آن می‌باشد.
- یکی از مشکلات کشور در توسعه فناوری بحث زیرساخت های قانونی و عقد قرارداد است. در کشور ایران برای ساخت یا توسعه فناوری یک قانون مشخص وجود ندارد.
- بحث استانداردسازی و کیفیت به سه مقوله تقسیم می شود: بحث تجهیزات دوار و ثابت، بحث کاتالیست ها و فرآیندها، و تحول دیجیتال. ما در بحث کاتالیست ها رفرنسی در کشور نداریم و اکوسیستم های نوآوری که می‌خواهند در این حوزه وارد شوند باید جذابیتی برای مدیران صنعت پتروشیمی ایجاد کنند.
- با توجه به حضور شرکت های دانش بنیان در صنعت، نیاز به یک تصمیم گیری درست وجود دارد.
- علت عدم تحقق این موضوعات مهم، نگاه مدیریت دولتی و حاکم بر اقتصاد ملی ایران است. حاکمیت دولتی اجازه نمی دهد ما به نوآوری برسیم.
- مهمترین نهاده نوآوری، خلاقیت نیروی انسانی است. وقتی نیروی انسانی سالم نباشد در نوآوری هم مشکل خواهیم داشت.
متخصصین نشست بیان داشتند که با توجه به ساختار های اکوسیستمی فناوری و نوآوری نفت دنیا، زمانی استاندارد و کیفیت حاکم می شود که بازیگران بزرگ صنعت نفت با الگوهای لایسنس و اعتبار سنجی تامین کنندگان در چارچوب های عملیاتی خود یا با آمدن تامین کنندگان تکنولوژی در کنار خود می‌توانند یک هارمونی و نظر را در زمینه کیفیت و ارتقای آن ایجاد کنند؛ همچنین در موارد زیر نیز اتفاق نظر داشتند:
- ظرفیت های ایجادی در بخش خصوصی مورد رقابت بخش دولتی قرار گرفته و بسترسازی هایی که در بخش دولتی وجود دارد بایستی رها شده و در اختیار بخش خصوصی قرار گیرد.
- شرکت ها در باب نحوه شکل دهی همکاری های فناورانه یک نظام مدیریتی باید به سمت تدوین شبکه گسترده‌ای از مراکز نوآوری حرکت کنند.
- از جمله مشکلات این صنعت، مدیریت دانش و تقابل و تناقضی است که قوانین در زمینه استاندارد و مقررات فنی وجود دارند.
در محور نهایی و سوم این نشست مهمانان نشست نظرات خود را در موضوع تنظیم مقررات و رگولاتوری بیان کردند:
- شورای رقابت در تضاد با فرهنگ رگولاتوری و تنظیم گری می باشد. انتظار ما این است یک بازار بدون تبعیض داشته باشیم.
- در روابط بخش خصوصی و دولت باید از کشورهای خارجی الگوبرداری صورت گیرد. چرایی ایجاد نهاد رگولاتور و حدود اختیارات این نهاد نیز بسیار مهم است.
- برای رگولاتوری خوب بایستی زنجیره ارزش در پیرامون صنعت و منابع کشور را شناخت.
- رگولاتوری را چه کسی انجام دهد؟ بایستی نهادهای مختلف در نهاد رگولاتوری نقش داشته باشند.
درنهایت به عنوان جمع بندی موضوعات و مباحث پیش آمده توسط متخصصین و صاحب نظران می توان گفت یکی از مسائل اصلی رگولاتوری و رگولاتوری توسعه فناوری و نوآوری سرفصل هایی است که باید در رگولاتوری به آن بپردازیم. دیگر مورد مهمی که به آن نیز اشاره شد بحث مهم تکمیل زنجیره ارزش توسعه فناوری و نوآوری بود.
از پیشنهاداتی که برای مطالعات آتی پیشنهاد گردید این است که محققان می توانند مطالعات تحقیقاتی خود را به سمت جایابی بازیگران مختلف در اکوسیستم توسعه فناوری در زمینه لایسنسورها هدایت کنند.
