آشنایی با اصول و قراردادهای انتقال فناوری

با توجه به پیش بینی های صورت گرفته از حجم ورود فناوری به داخل کشور و افزایش ظرفیت بالقوه همکاری های فناورانه نیاز است تا شرکت های دانش بنیان با مبانی و اصول انتقال فناوری آشنا شده و بتوانند ملاحظات اصلی این حوزه را در مذاکرات خود رعایت نمایند.

انتقال فناوری فرایندی پیچیده و دشواری است و بدون مطالعه نه تنها مفید نخواهد بود بلکه ممکن است علاوه بر هدر رفتن سرمایه و زمان، به تضعیف فناوری ملی هم بینجامد. در فرایند انتقال فناوری، تهیه ماشین آلات و ایجاد تاسیسات مورد نیاز آنها اگرچه شامل بخش اعظم سرمایه گذاری می شود اما به دلیل ملموس بودن در جریان انتقال به صورت سهل تری انجام می شود. در حالیکه اجزای نرم افزاری فناوری، شامل نیروی انسانی متخصص، روش فنی تولید و بالاخره سازمان فناوری مفاهیمی غیر ملموس هستند که شاید هرگز نتوان از محقق شدن آن ها مطمئن شد. متاسفانه تجربه نشان داده است که به دلیل عدم توجه متقاضیان فناوری به ظرافت های نهفته در جریان انتقال جنبه های نرم افزاری، فناوری بدرستی به طرف گیرنده منتقل نمی گردد و گیرنده نه تنها  در توسعه فناوری فوق که حتی اغلب در بهره برداری مناسب از فناوری خریداری شده با مشکل روبرو می شود.

روش های انتقال فناوری، بسته به نوع فناوری و شرایط گیرنده و دهنده آن متفاوت و در برخی موارد بسیار متنوع است. بنابراین می توان چنین نتیجه گیری نمود که عوامل مهم تعیین کننده روش انتقال تکنولوژی به مقدار بسیاری شامل ترکیبی از تمایل انتقال دهنده فناوری جهت عرضه آن و دانش فنی و همچنین توانایی دریافت کننده فناوری جهت کسب و جذب فناوری می-باشد. اهمیت انتخاب روش های انتقال فناوری بسیاری از کشورهای در حال توسعه را بر آن داشت که انواع مختلف روش های اکتساب فناوری را جهت انتخاب مناسب ترین آنها آزمایش نمایند.

انتقال فناوری پیشرفته و ورود به آخرین مرزهای فناوری، مستلزم شیوه های مدرن انتقال فناوری است که تقریباً از بسیاری جهات با شیوه های مرسوم انتقال تفاوت دارد. این امر به معنای منسوخ شدن شیوه های مرسوم انتقال فناوری نیست، چه بسا که استفاده از این نوع شیوه ها هنوز برای ما مناسب و مطلوب باشد. به  هر حال سه جنبه مهم شیوه های جدید انتقال تکنولوژی عبارت است از:

1. تاکید کردن بر فعالیت­های تحقیقاتی برون سازمانی برای جذب و انتقال فناوری به داخل.
2. به‎ ­کارگیری متخصصان برای پرکردن خلأهای فناوری.
3. استفاده از هر سازوکار عملی برای شناسایی و ردگیری پیشرفت­های فناوری در خارج از سازمان.

بعضی از روش هایی که بوسیله آن ها فناوری انتقال می یابد عبارتند از:

• سرمایه گذاری مستقیم خارجی
• انتقال از طریق حق امتیاز یا لیسانس
• سرمایه گذاری مشترک
• قراردادهای کلید در دست
• قراردادهای کمک های فنی
• قراردادهای فرعی و دست دوم
• قراردادهای بیع متقابل و …