برنامه ریزی استراتژیک در سازمان‎های عمومی و خصوصی

با توجه به سرعت، پیچیدگی و شدت تغییرات فضای کسب‌و‌کار، ابزارهای سنتی مدیریت سازمان‌ها که متکی بر پایداری و پیش‌بینی‌پذیری محیط بودند و گذشته را ملاک پیش‌بینی آینده قرار می‌دادند اثربخشی خود را از دست داده‌اند. در نتیجه دستیابی به توانمندی‌ها و مهارت‌های لازم برای حفظ مزیت رقابتی و رشد پایدار، با ابزارها و تفکرات سنتی غیرممکن و نامحتمل به نظر می‌رسد. در این فضا تصمیم‌گیری به موقع و بر اساس اطلاعات به روز، آینده‌نگرانه و واقعی‌ که با  اتکا بر برنامه‌ریزی و تفکر راهبردی به دست آمده‌اند نقشی چشمگیر در عملکرد برتر شرکت‌ها و سازمان‌ها دارد. در واقع این عملکرد برتر بیش از همه ناشی از تغییرات برخاسته از برنامه‌ریزی و تفکر راهبردی است.
تغییرات راهبردی که به طور معمول تغییراتی بزرگ و با نگاه به آینده هستند تمامی ابعاد سازمان را هدف می‌گیرند. همچنین، توجه به پیوستگی و تداوم یک تغییر یا برنامه راهبردی یکی از مهم‌ترین و کلیدی‌ترین مسائل در استقرار اثربخش و کارای مدیریت راهبردی است. این نوع نگاه به برنامه‌ریزی راهبردی بایستی بر اساس یک روش نظام‌مند و اجراپذیر و مبتنی بر موضوعات مهم و چالش‌های اساسی سازمان (عوامل کلیدی موفقیت) باشد تا در دوره‎­های زمانی مشخص قابلیت ارزیابی و بازنگری باشد. قابلیت ارزیابی و بازنگری برنامه‌های راهبردی در دوره‌های زمانی مشخص موجب شناسایی روابط علی- معلولی مؤثر بر عملکرد سازمانی و به تبع آن یادگیری سازمانی می‌شود. ره‌آورد چنین دانشی بهبود مستمر و افزایش اثربخشی راهبردها است.

باهم تغییر ایجاد می‎کنیم.

 

  • رویکرد شرکت فرا در ارائه خدمات مشاوره مربوطه به برنامه ­ریزی استراتژیک، کمک به بنگاه اقتصادی و کسب وکار برای دستیابی به اهداف ذینفعان کلیدی آن است. تلاشی که موجب خواهد شد تا خاطرات گذشته سازمان از برنامه ­ریزی به فراموشی سپرده شود و فضایی کاملا عملیاتی بر برنامه­ ها حاکم گردد. از این رو اقداماتی به صورت کلی طرح ریزی شده که متناسب با شرایط هر بنگاهی اصلاح و بهبود خواهد یافت. به صورت کلی، اولین گام در برنامه­ ریزی استراتژیک، آشنایی با شرایط کسب وکار و محیطی است که در آن به فعالیت می ­پردازد. از این رو ابتدا به جمع اوری اطلاعات پرداخته خواهد شد. اطلاعات مربوط به زنجیره ارزش کسب وکار، وضعیت موجود بلوغ سازمانی، ویژگی­ های سازمانی از جمله منابع انسانی، تکنولوژی، مالی و بازار و همچنین اطلاعات مربوط به ذینفعان کلیدی (اثرگذاری و اثرپذیری آن­ها) در این مرحله جمع آوری و همچنین بررسی می­گردد. از طرفی روندهای تحول در رقبای کسب وکار، برنامه ­های شرکت­های موفق و اطلاعات مربوط به ویژگی­ های محیطی نیز جمع­ آوری می­گردند. بر اساس این مجموعه اطلاعات تحلیل اولیه نسبت به وضعیت موجود کسب وکار، متوسط صنعت و روندهای پیش روی آن صورت گرفته و با توجه به اهداف ذینفعان کلیدی، چشم­ انداز راهبردی مشخص خواهد شد. بر اساس ارزیابی فاصله ­ی موجود بین چشم انداز و وضعیت موجود کسب وکار، تحلیل شکاف (gap analysis) انجام می­ شود و دلایل ریشه‎ای ( rout cause analysis) آن نیز تبیین می­گردد. این بخش مقدمات اصلی برای تدوین سند راهبردی را فراهم خواهد نمود.
  • با توجه به شناخت ایجاد نسبت به سازمان و محیط پیرامون، بیانیه استراژیک تدوین می­ گردد تا چشم ­انداز، مأموریت و ارزش‎­های سازمان به نحوی پشتیبان شرایط واقعی و مناسب برای طی نمودن مسیر پیش رو طراحی و تدوین گردند. بر اساس بیانیه استراتژیک، اهداف کسب وکار در سطوح مختلف مانند کلان و خرد و بازه‎­های زمانی کوتاه، میان و بلند مدت تعیین می­ گردد. اقدام بعدی تدوین استراتژی­‎ها خواهد بود. استراتژی به عنوان مسیر دستیابی به اهداف کسب وکار شناخته می­شود که بیان کننده رویکرد کسب و کار در مواجهه با موقعیت­‎های مختلف است. در گام بعدی برای هر یک از استراتژی­‎های تدوین شده، برنامه­‎های اجرایی به همراه نگاشت سازمانی آن دیده خواهد شد تا سازمان از حرکت در مسیر اهداف خود اطمینان خاطر داشته باشد.

یکی از نگرانی­‎های رایج در کشور، تبدیل شدن سند استراتژی به جزوه‎­ای در کتابخانه سازمان­‎ها است. رویکرد عملگرایانه و واقع­‎بینی شرکت فرا تلاش دارد تا شرکت­‎ها را از این آفت دور نماید. به همین رو شاخص‎­های دقیق با سنجه­‎های قابل اندازه‎­گیری مشخص می‎­شوند و رویه­‎های اندازه گیری و سنجش آن­ها نیز فرموله می­گردد و به سازمان نیز آموزش داده می­شود تا به صورت مستمر از وضعیت پیشرفت استراتژیک کسب وکار اطلاع داشته باشد. برای این منظور تلاش خواهد شد تا از مکانیزم‎­های به روز گزارش‎­دهی نیز بهره برده شود.