صنعت نفت و گاز

امروزه تکنولوژی و نوآوری از ارکان کلیدی موفقیت در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی، محسوب می­شوند. رقابت تنگانگ شرکت‌های صنعتی در این حوزه، بهبودهای اندک را نیز ارزشمند کرده است. بر همین اساس بسیار کلیدی است که شرکت ها با استفاده از مشاوران تخصصی بتوانند از ظرفیت‌های بالقوه‌ی نوآوری و تکنولوژی­های جدید استفاده نمایند. شرکت رهپویان دانش و فناوری فرا، با تجمیع دانش تخصصی خدمات مشاوره مدیریت، مدل­های عملیاتی مدیریت تکنولوژی و نوآوری و همچنین استفاده از نظرات کارشناسان تخصصی مهندسی، خدمات خود را در این زمینه ارائه می­نماید. به صورت کلی هدف از ارائه خدمات مشاوره تکنولوژی، کمک به بهینه­سازی هزینه­های خرید تکنولوژی و تحقیق و توسعه، بهبود مسیر توسعه تکنولوژی و دستیابی به خروجی‌های مناسب از نوآوری تکنولوژیک برای مشتریان است. در این رابطه خدمات مشاوره ای فرا به دسته­های زیر تقسیم میشود:

1. ایجاد هوشمندی تکنولوژی در مجتمع عملیاتی پتروشیمی/ پالایشگاهی

هوشمندی تکنولوژی به معنای اطلاع از اخرین تغییرات تکنولوژی و شناسایی روندهای تغییرات جهانی مرتبط با تکنولوژی های کلیدی در واحدهای پتروشیمی و پالایشگاهی است. برای این منظور ابتدا در این واحدها مسائل فنی و تکنولوژی های کلیدی شناسایی خواهد شد. در ادامه پایگاه های ثبت اختراع، بانک اطلاعات مقالات معتبر، گزارش های تجاری و اطلاعات محصولات تأمین کنندگان کلیدی بررسی خواهد شد. در نتیجه روندهای تغییرات تکنولوژی، مسائل حل شده در رابطه با تکنولوژی های کلیدی، پیشرفت­های صورت گرفته و ظرفیت ارتقا برای تکنولوژی ها شناسایی خواهد شد.

معمولا نتایج هوشمندی تکنولوژی موجب خواهد شد تا شرکت ها در تصمیم گیری ها دقیق تر عمل کرده و به نتایج دلخواه خود نزدیک تر شوند. برای خرید تکنولوژی جدید، تنظیم برنامه ارتقای فنی و افزایش قدرت چانی در مذاکرات می­توان از این خدمت استفاده نمود.

نمونه موفق ارائه خدمت:

• واحد الفین با لیسانس تکنیپ، ظرفیت واحد 500 هزارتن تولید سالانه اتیلن (بیش از 10000 پتنت بررسی شده، روند تکنولوژی های کلیدی شناسایی شده، محصولات بیش از 50 تأمین کننده مرتبط بررسی شدند، 14 ظرفیت ارتقای فنی شناسایی شد و برنامه ارتقای فنی تدوین شد.)
• واحد آروماتیک با لیسانس اکسنس، با محصولات زایلین و بنزن، خوراک واحد شامل 4.5 میلیون تن میعانات گازی و 270 هزار تن بنزین پیرولیز ( بیش از 9000 پتنت بررسی شده، 20 ظرفیت ارتقای فنی شناسایی شده، اطلاعات اولیه برای تعیین 18 شکاف تکنولوژیک استخراج شد و برنامه های ارتقای فنی تدوین شد.)

2. سیاست گذاری در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی

یکی از چالش­های پیش روی کشورها، تنظیم نوع و شرایط همکاری تکنولوژیک به نحوی است که در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی بیشترین عایدی را برای آن­ها به همراه داشته باشد و همچنین موجب نوآوری و افزایش بهره وری تکنولوژیک نیز گردد. در این رابطه لازم است بنا به شرایط موجود تنظیم مقررات، ساختار های سازمانی، شبکه های همکاری، برنامه‌های ملی و فناوری مورد توجه قرار گیرند.

از نتایج این خدمت فرا، می­توان به تدوین پیوست تکنولوژی همکاری­های تجاری و افزایش میزان یادگیری تکنولوژیک در قراردادها، ارتقای نقش بازیگران کلیدی صنعت نفت در توسعه تکنولوژی و نوآوری و پیشبرد برنامه­های خودکفایی و تأمین تکنولوژی اشاره نمود.

نمونه موفق ارائه خدمت:

• تدوین پیوست تکنولوژی همکاری­ها (صنعت گاز): در این تجربه موفق، شرکت فرا با بررسی الزامات و ملاحظات یادگیری تکنولوژیک در همکاری شرکت های بین المللی با واحدهای داخل کشور، بندهای مرتبط قراردادی را تنظیم نمود. بر همین اساس مشخص شد که کدام بازیگران، چه چیزی را و چگونه باید در قبال همکاری تجاری و تکنولوژیک یادبگیرند. در زمینه انتقال تکنولوژی چه مفاهیمی باید منتقل شود و برنامه همکاری ها به چه نحوی باید باشد. در نتیجه گیرندگان تجهیزات و تکنولوژی ها خواهند توانست با میزان بهره وری بالاتری به بهره برداری و اکتساب تکنولوژی بپردازند.
• مدیریت طرح همکاری تکنولوژیک: در این پروژه، شرکت فرا مسئولیت هماهنگی بین بازیگران را در تحقیق و توسعه مشترک بین المللی بر عهده داشت. برای این منظور ابتدا ظرفیت‌های تحقیق و توسعه هر یک از طرفین همکاری شناسایی شده و در ادامه برنامه ریزی برای ارتباط با بازیگران مختلف از جمله انستیتو های تحقیقاتی، شرکت های دانش بنیان، دانشگاه ها و شرکت­های ساخت و تأمین تجهیزات صورت گرفت. همچنین با توجه به اینکه تیم های طرف همکاری در کشورهای مختلفی حضور داشتند، نحوه مدیریت دانش، تکمیل مستندات و انتقال دانش فنی برنامه ریزی شد. در نتیجه در کنار دانش پایه (Basic Dedsign)، بسته دانش تفضیلی (Detail Design) طراحی شد و پلنت­های مورد نظر (به عنوان خروجی طرح) در حال ساخت هستند

3-ارائه خدمات بروکری فناوری و نوآوری

خدمات بروکری فرا شامل شناسایی نیازهای تکنولوژیک در صنعت برای واحدهای عملیاتی و از طرفی معرفی راهکارهای تکنولوژیک و متناسب با مسائل شرکت­ها است. در این دسته از خدمات برگزاری رویدادهای نیاز محور، برگزاری استارتاپ ویکندها و مدیریت تجاری‌سازی تکنولوژی های جدید از جمله نتایج مورد انتظار خواهد بود.

معرفی نمونه موفق:

• یکی از برنامه‌های ترویج نوآوری و فناوری موفق در ایران، ابتدا به شناسایی نیازهای تکنولوژیک در زمینه کاتالیست‌های صنعت گاز پرداخت و همزمان توانمندی های شرکت های داخلی برای رفع چالش های فنی را بررسی نمود. در نهایت برای شرکت‌های دارای مزیت نسبی، امکانات نمایشگاهی و همچنین معرفی طرح پیشنهادی ایجاد شد و این شرکت ها توانستند به کارفرمایان محصولات خود را ارائه نمایند. در نهایت نیز توافقات تجاری، نحوه انتقال فناوری یا فروش محصول  و شرایط همکاری طرفین مشخص گردید. برگزاری رویدادهای جانبی برای ارائه چالش های فنی، بررسی توانمندی شرکت های تکنولوژی محور و مدیریت همکاری بین ایشان از جمله بخش های مهم این رویداد بود. 

4-شناسایی راهکارهای فناوری، طراحی و ساخت راهکارهای فنی

• در این خدمت، شرکت فرا بر اساس نیازسنجی تکنولوژیک و بررسی چالش­های عملیاتی واحدهای پتروشیمی و پالایشگاهی، مسائل جاری آن ها را شناسایی می نماید. سپس در منابع اطلاعاتی متنوع از جمله پتنت، گزارش های تجاری و تجارب خبرگان به دنبال راهکارهای عملیاتی و اجرایی می­گردد تا در نهایت بر اساس شرایط مشتریان گزینه های بالقوه و بهترین گزینه فنی را پیشنهاد نماید. در صورت تمایل و نیاز مشتریان، امکان طراحی و ساخت راهکارهای فنی ارائه شده، در شبکه همکاران فرا وجود دارد که نظارت و مدیریت طرح فرا را نیز به دنبال خواهد داشت.

  نمونه موفق:

• بررسی راهکارهای فنی ریومپ: یک مجموعه پتروشیمی فعال در حوزه تولید اتیلن، با توجه به اهداف استراتژیک خود به دنبال افزایش 30 درصدی ظرفیت تولید خود بود. لذا در هیئت مدیره تصمیم به ریومپ گرفته شد. شرکت فرا با درکنار تیم فنی قرار گرفتن، ابتدا مسائلی که شناسایی شده بودند و از افزایش ظرفیت به میزان موردنظر جلوگیری می کردند را شناسایی نمود، سپس به بررسی و تعمیق مساله برای درک مناسب از آن پرداخت. با توجه به مسائل حل شده در اختراعات ثبت شده، تجارب و شواهد عملیاتی شرکت های تولیدی مشابه و نظرات خبرگان و افراد با تجربه صنعت، برای 10 مورد از چالش های عملیاتی و اجرایی آن راهکارهای فنی مشخص شد و ارائه گردید. تلاش بر این بود تا در هنگام ریومپ با میزان هزینه کمتر بتوان به نتایج و خروجی­های بیشتری دست یافت.

5-امکانسنجی و مطالعات تحلیلی تکنولوژی های نفت، گاز و پتروشیمی

• در این خدمت، شرکت فرا بر اساس شرایط موجود مشتری خود اقدام به جمع آوری اطلاعات فنی، مالی، تجاری و بازار در رابطه با موضوع موردنظر می­نماید. برای هر فرصت تکنولوژیک یا برنامه ارتقای فنی، با توجه به منابع اطلاعاتی در دسترس، امکان پذیری فنی با توجه به گزارش و دستاوردهای لیسانسورها، تجارب سایر شرکت ها و نمونه های موفق بررسی خواهد شد. در واقع اجزای فنی، تجهیزات مورد نیاز، حدود نسبی امکانات فنی و راهکارهای موجود در دنیا شرح داده خواهد شد. در ادامه اطلاعات مربوط به میزان تقاضا یا عرضه محصولات مرتبط با تکنولوژی مورد نظر بررسی خواهد شد و قیمت محصولات تحلیل می شود. نکته قابل توجه زنجیره ارزش محصول و فناوری است که لازم است بهینه گردد. در ادامه اطلاعات مالی شامل میزان سرمایه گذاری لازم، هزینه های پیش رو، درآمدهای احتمالی و مواردی از این دست جمع آوری میشود تا تحلیل های مالی به منظور بررسی میزان بازگشت سرمایه، میزان سودآوری، تعیین نقطه سر به سر و مواردی از این دست، انجام پذیرند.

  نمونه موفق:

• شرکت فرا با استفاده از اطلاعات بانک­های اطلاعاتی معتبر مانند IHSیا hydrocarbon processing ، اطلاعات سایت لیسانسورها، گزارش­های Nexant و پایگاه اطلاعاتی Proquest، اطلاعات مورد نیاز از فضای فنی، تجاری و مالی خارج از شرکت مشتریان را شناسایی نمود و در جلسه با مدیران فنی و خبرگان صنعتی، اطلاعات خود را دقیق نمود، در نتیجه در خروجی Light end واحد آروماتیک سبد محصولاتی را که برای مشتری صرفه اقتصادی بیشتری داشت مشخص کرد.

6-مدیریت طرح توسعه محصول جدید

• در این خدمت، بر اساس نیاز مشتریان و ویژگی­های بازار، مشخصات تکنولوژی ها و محصولات جدید تعیین خواهد شد و مسیر دستیابی به آن ها توسط شرکت فرا طراحی و مدیریت می شود، برای همین منظور ابتدا ظرفیت ها و توانمندی های موجود مشتری بررسی می شود و مراحل ارتقا محصولات موجود یا توسعه محصول جدید مشخص می شود. سپس منابع کلیدی مورد نیاز، برنامه همکاری با بازیگران دیگر و نحوه ی ورود به بازار و تجاری سازی تکنولوژی / محصول جدید تدوین می شود. در نهایت برای مشتری اطمینان خاطر و امکان مدیریت ریسک در توسعه محصول ایجاد خواهد شد.

  نمونه موفق:

• یک شرکت کمپرسورسازی به دنبال توسعه محصولات و نمونه های جدیدتری از محصولات موجود خود بود، برای همین منظور به دنبال نقش و جایگاه فناوری اطلاعات و دیجتیالی شدن در نسل های آینده کمپرسورها بود، موضوعی که موجب شد تا شرکت فرا، تکنولوژی های جدید این حوزه، محصولات رقبا، اختراعات ثبت شده، نیازهای اصلی مشتریان و گرایش­های بازار را بررسی نموده و نقشه راه توسعه محصولات جدید این شرکت را ترسیم نماید. همچنین در ادامه مراحل توسعه، اجزای تغییرات در تکنولوژی و محصول و همچنین توانمندی ها و منابع مورد نیاز را تعیین کند. در نهایت در مسیر توسعه کمپرسورهای جدید در کنار مشتری خود از عواید تجاری آن استفاده نماید.

7-طراحی و پیاده سازی نظام مدیریت تکنولوژی و نوآوری

• در این خدمت، بر اساس ویژگی های مشتریان، فعالیت­ها، اقدامات و جریان­های کاری مرتبط با هوشمندی تکنولوژی، انتخاب و اکتساب تکنولوژی، بهره برداری از تکنولوژی، محافظت و یادگیری از تکنولوژی برای سازمان ها تنظیم و سازماندهی می شود. برای این منظور ابتدا اهداف و انتظارات سازمان از مدیریت تکنولوژی و نوآوری شناسایی خواهد شد. سپس متناسب با آن کارکردهای نظام مدیریت تکنولوژی و نوآوری تنظیم خواهد شد. فرایندها، دستورالعمل ها و شاخص های کلیدی عملکردی برای نظام مدیریت تکنولوژی خروجی بعدی این خدمت هستند. در نهایت تعاملات بین واحدی و نوع روابطی که به نحوی به نظام مدیریت تکنولوژی ارتباط دارد

  نمونه موفق:

• شرکت فرا این خدمت را در دو شرکت پتروشیمی با بیش از 1000 نفر نیروی انسانی با موفقیت ارائه نموده است. در این شرکت ها ابتدا اسناد فرایندی مطالعه شدند و با توجه به استاندارد BPMN2 و استفاده از نرم افزار بیزاجی، فرایندها تدوین شدند. برای فرایندهای تدوین شده، دستورالعمل اجرایی و فرم ها طراحی شد، در نهایت داشبور مدیریتی برای نظام مدیریت تکنولوژی طراحی گردید که مدیریت فرم­ها، دستورالعمل­ها و خروجی­های مدیریت تکنولوژی را ممکن می­نماید. در این پروژه 15 فرایند و جریان کاری، 5 رویه اجرایی جامع، 10 دستورالعمل کاری و 11 فرم طراحی شد که همگی با استفاده از فناوری اطلاعات در اختیار کارکنان قرار گرفته اند.