آشنایی با اصول و قراردادهای انتقال فناوری

با توجه به پیش بینی های صورت گرفته از حجم ورود فناوری به داخل کشور و افزایش ظرفیت بالقوه همکاری های فناورانه نیاز است تا شرکت های دانش بنیان با مبانی و اصول انتقال فناوری آشنا شده و بتوانند ملاحظات اصلی این حوزه را در مذاکرات خود رعایت نمایند.

انتقال فناوری فرایندی پیچیده و دشواری است و بدون مطالعه نه تنها مفید نخواهد بود بلکه ممکن است علاوه بر هدر رفتن سرمایه و زمان، به تضعیف فناوری ملی هم بینجامد. در فرایند انتقال فناوری، تهیه ماشین آلات و ایجاد تاسیسات مورد نیاز آنها اگرچه شامل بخش اعظم سرمایه گذاری می شود اما به دلیل ملموس بودن در جریان انتقال به صورت سهل تری انجام می شود. در حالیکه اجزای نرم افزاری فناوری، شامل نیروی انسانی متخصص، روش فنی تولید و بالاخره سازمان فناوری مفاهیمی غیر ملموس هستند که شاید هرگز نتوان از محقق شدن آن ها مطمئن شد. متاسفانه تجربه نشان داده است که به دلیل عدم توجه متقاضیان فناوری به ظرافت های نهفته در جریان انتقال جنبه های نرم افزاری، فناوری بدرستی به طرف گیرنده منتقل نمی گردد و گیرنده نه تنها  در توسعه فناوری فوق که حتی اغلب در بهره برداری مناسب از فناوری خریداری شده با مشکل روبرو می شود.

روش های انتقال فناوری، بسته به نوع فناوری و شرایط گیرنده و دهنده آن متفاوت و در برخی موارد بسیار متنوع است. بنابراين مي توان چنين نتيجه گيري نمود که عوامل مهم تعيين کننده روش انتقال تکنولوژي به مقدار بسياري شامل ترکيبي از تمايل انتقال دهندة فناوری جهت عرضه آن و دانش فني و همچنين توانايي دريافت کنندة فناوری جهت کسب و جذب فناوری مي-باشد. اهميت انتخاب روش هاي انتقال فناوری بسياري از کشورهاي در حال توسعه را بر آن داشت که انواع مختلف روش هاي اکتساب فناوری را جهت انتخاب مناسب ترين آنها آزمايش نمايند.

انتقال فناوری پيشرفته و ورود به آخرين مرزهاي فناوری، مستلزم شيوه هاي مدرن انتقال فناوری است که تقريباً از بسياري جهات با شيوه هاي مرسوم انتقال تفاوت دارد. اين امر به معناي منسوخ شدن شيوه هاي مرسوم انتقال فناوری نيست، چه بسا که استفاده از اين نوع شيوه ها هنوز براي ما مناسب و مطلوب باشد. به  هر حال سه جنبة مهم شيوه هاي جديد انتقال تکنولوژي عبارت است از:

1. تاکيد کردن بر فعاليت­هاي تحقيقاتي برون سازمانی براي جذب و انتقال فناوری به داخل.
2. به‎ ­کارگيري متخصصان براي پرکردن خلأهاي فناوری.
3. استفاده از هر سازوکار عملي براي شناسايي و ردگيري پيشرفت­هاي فناوری در خارج از سازمان.

بعضی از روش هایی که بوسیله آن ها فناوری انتقال می یابد عبارتند از:

• سرمایه گذاری مستقیم خارجی
• انتقال از طریق حق امتیاز یا لیسانس
• سرمایه گذاری مشترک
• قراردادهای کلید در دست
• قراردادهای کمک های فنی
• قراردادهای فرعی و دست دوم
• قراردادهای بیع متقابل و …